دستگاه سه گاه

دستگاهی است غم انگیز و حزن آور که ناله هایش موثر و از ته دل است. این دستگاه بیشتر یادگار دردها و رنج های نیاکان ماست.

اگر درجه پنجم گام شور را ربع پرده کم کنیم به گام سه گانه می رسیم که شاهد آن درجه دوم شور و تونیک آن درجه هفتم شور است.

گوشه ی مخالف از گوشه های معروف سه گانه است که به خاطر وسعت و زیبایی گه دارد بعضی از نغمه ها در این گوشه ساخته شده است.

آثار ماندگار
به زمانی که محبت شده همچون افسانه، ای دل در بر ما منشین، سر پل خواجو، یاد از آن روزی که بودی زهره یار من، شب اومد باز دل من بونه داره، اومدم از هند اومم، گل اومد بهار اومد، ساقی امشب مثل هر شب اختیارم دستته، صبرم عطا کن، نقش من چرا نقش ماتمه، من از روز ازل دیوانه بودم، مگه تموم عمر چند تا بهاره، در دل خاری در صحرا، امان از این دل که داد، منو دیوونه کردی تو دلم لونه کردی، دل مثه بلورم شکسته، آیا میشه روزی کنار بستر من، ساقی ببین آزرده ام، میدونی دنیا وفا نداره یا اگر داره بقا نداره، وقتی که تو رفتی خورشید نمرده، آواره ی دیونه ام من بس کن.

مخالف؛ باران غم بارد ز نگاهم، ای ساقی آرامم کن، قدر محبتو بدون توی دنیا کمه، شمع و پروانه منم، دیشب با دلم خلوتی داشتم.

نت های با اهمیت گام
نت شاهد، ایست، فرود و مایه ی سه گاه درجه سوم گام است.

نت تونیک سه گاه ( درجه اول گام) از نظر علم هماهنگی (هارمونی) مهم تر است ولی درجه سوم در نغمات سه گاه بیشتر اهمیت دارد.
گستره گام؛ 10 نت

مایه های مرسوم الاجرا
راست کوک  Si کرن,Laکرن
چپ کوک    Reکرن, Miکرن

اسامی گوشه ها
1- در آمد 2- کرشمه 3- نغمه 4- زنگ شتر 5- قفقازی 6- جغتایی 7- کیکاووسی 8- کوچه باغی 9- رهامی 10- شاه ختایی11- مثنوی 12- زابل 13- مسیحی 14- مویه 15- بسته نگار 16- مخالف 17- حزان 18- مغلوب.

 

منبع : مرکز موسیقی سدا