پیک گیتار نوعی زخمه است که برای نوازندگی گیتار طراحی شدهاست. در طول زمان، پیک گیتار از جنسهای مختلفی چون پلاستیک، رزین، فلز، شیشه، پولک لاک لاک پشت، چوب، نمد و یا سنگ تهیه شدهاست. پیکها اکثرا در قالب همسان به شکل یک مثلث متساویالساقین کشیده که دو وجه بالای آن شبیه به هم و وجه دیگر کمی تیزتر و با زاویه کمتری هست شاخته میشوند.
این شکل پیک، شناختهترین نوع آن است اگرچه که اشکال دیگری هم برای پیک طراحی و ساخته شدهاست.
انواع پیک
در گذشته نوازندگان گیتار پیک گیتار را از چوب، کهربا، استخوان، سنگ و یا حتی عاج میساختند تا بتواند شکل دلخواه خود را برای پیک داشته باشند. ولی امروزه اینگونه پیکها دیگر رایج نیستند و پیکهایی از جنس پلاستیک جایگزین آنان شدهاست. اولین بار ایده پیک گیتار از جنس پلاستیک توسط شرکت دیاندریاس پیکز عملی شد. ایده ساخت اینگونه پیکها توسط لوئیجی اسآر و پسر کوچکش تونی مطرح و اجرا شد.
آنها پس از عملی شدن طرح خود محصولات خود را با شماره گزاری طبقه بندی کردند. پیک شماره ۳۵۱ شناختهترین و محبوبترین آنها بود و همچنین ۳۴۶ که شبیه یک مثلث متساویالاضلاع است و امروز بیشتر نوازندگان گیتار باس از آن استفاده میکنند و یا پیک شماره ۳۵۸ که پیک نسبتا کوچکی است که معمولاً نوازندگان گیتار سبک جاز از آن استفاده میکنند. همچنین شرکت دیاندریاس پیکز اولین شرکت سازنده پیک گیتار بود که برای مشتریان پیکهای ویژه مخصوص به خودشان را تولید کرد. آنها با چاپ نام و نشان آن نوازنده یا گروه بر روی پیک گیتار، پیکی ویژه آن نوازنده را تولید میکردند که اصطلاحا بدان “کاستم پیک” گفته میشود. اولین مشتری آنها برای این گونه پیکها، نیک لوکاس در اوایل دههٔ ۳۰ میلادی بود.
پیک گیتار را همچنین می توان بر اساس ضخامتی که دارد دسته بندی کرد و از این لحاظ مدلهای گوناگون پیک با ضخامتهای گوناگون وجود دارند که هریک بنابه ضخامت و میزان انعطافی که دارند برای کاربردی خاص استفاده می شوند. پیک هایی که ضخامت کمتری دارند، انعطاف بیشتری دارند و معمولاً برای نوازندگی سولو توسط نوازندگان گیتار لید استفاده می شود. البته هیچ قطعیت در این زمینه وجود ندارد و معمولاً این نوازندگان هستند که پیک خود را انتخاب می کنند.
نوازندگان گیتار الکتریک در سبکهای راک و هوی متال این را می دانند که پیکهای نازک تر صداهای قوی تر، پرتر و غیر قابل کنترل تری را باعث می شوند و در عوض پیک هایی با ضخامت بیشتر (هوی یا اکسترا هوی) صداهای ظریف و قابل کنترل تری را تولید می کنند. و همین امر باعث شده تا نوازندگان گیتار بنابه وظیفه ای که در نوازندگی دارند نوع پیک خود را انتخاب کنند. معمولاً نوازندگان در سبکهای هوی متال و پاور متال، پیک هایی با ضخامت بیشتر را انتخاب می کنند.
همانطور که گفته شد ضخامت پیک بر کیفیت صوت تاثیر می گذارد و همچنین نوع وظیفه نوازندگی از عواملی است که در انتخاب پیک موثر است اما تنها این نیست. نوع سیمهای گیتار هم در انتخاب پیک موثرند، آنچنانکه برای سیمهای ضخیم تر پیکهای درشت تر و ضخیم تر توصیه شده است، چرا که قابل کنترل تر و تولید کننده اصوات ناخواسته کمتر است. نوازندگان دث متال معمولاً پیک هایی را با ضخامت بیشتر از ۱٫۵۵ میلی متر انتخاب می کنند.
نوازندگان جاز نیز از پیکهای هوی استفاده می کنند تا بتوانند از سیمهای ضخیم گیتار خود صدای مطلوب را بگیرند.
گیتارهای باس سیمهای بسیار قطوری دارند، از این رو نوازندگان باس پیکهای ضخیم تر را انتخاب می کنند.
بیشتر تولیدکنندگان پیک گیتار مانند دیاندریاس پیکز، جیم دانلوپ و استیو کلایتون، ضخامت پیک را بر حسب مقیاس میلی متر و یا اینچ بر روی پیک هک می کنند تا نشانگر میزان ضخامت آن باشد. ولی بعضی شرکتهای دیگر مانند گیبسن، فندر، ایاسپی، آیبانز و پیوی از نوعی طبقه بندی و نام گذاری خاص استفاده می کنند و با درج نام ویژه بر روی پیک میزان ضخامت پیک را به اطلاع مشتریان می رسانند. جدول زیر نشان دهنده همین دسته بندی است:نشان نوع پیک ضخامت نشان های دیگر
میلیمتر اینچ
Extra light/thin ≤ ۰٫۳۸ ≤ ۰٫۰۱۴
Light/thin ۰٫۵۱–۰٫۶۰ ۰٫۰۲۰–۰٫۰۲۳ “T” یا “Thin” / “L” یا “Light”
Medium ۰٫۷۳–۰٫۸۱ ۰٫۰۲۸–۰٫۰۳۱ “M” یا “Medium”
Heavy/thick ۰٫۸۸–۱٫۲۰ ۰٫۰۳۴–۰٫۰۴۷ “H” یا “Thick”
Extra heavy/thick ≥ ۱٫۵۰ ≥ ۰٫۰۶۰
پیک از جنسهای گوناگون
پلاستیک
امروزه پیکهای پلاستیک رایجترین نوع هستند. اما پیکهای پلاستیکی هم گونههای مختلفی دارند.
سلولوید
پیکهای از این جنس قدیمیترین و اولین نوع پیکهای پلاستیکی هستند و همچنان مورد استفاده قرار می گیرند بویژه برای آن دسته نوازندگان گیتار که از افکت صدای وینتیج استفاده می کنند. اما این دسته از پیکها قابلیت آتشگیری بالقوهای دارند، این نکته را نوازنگان گیتار سیگاری به خوبی می دانند.
نایلون
این مدل رایجترین نوع پیکهای پلاستیکی است اما از آنجایی که سطح این پیکها صاف و صیقلی است، در دستان نوازندگان حالت لغزندهای دارد، تولیدکنندگان معمولاً با اضافه کردن شیارها یا نقاط برجسته ریزی بر روی آنها این مشکل را برطرف می کنند. نایلون خاصیت انعطاف پذیری و شکل پذیری بالایی دارد و به همین جهت به راحتی می توان پیک هایی با شکلهای مختلف از این جنس را ساخت اکثر پیکهای نازک را از نایلون می سازند. نقطه ضعف این پیکها این است که پس از یک استفاده یکی دو ماهه و یا استفاده زیاد انعطاف پذیری را از دست می دهند و بسیار شکننده می شوند. نوازندگان گیتار معمولاً تعداد زیادی از این نوع پیک را مصرف می کنند که علت همین مسئله است.
ترتکس/درلکس
این نوع از پیکها به ترتیب توسط شرکتهای جیم دانلوپ و دیاندریاس ساخته می شوند. این پیکها به راحتی در میان انگشتان جای می گیرند و برای نوازندگی سولوها و ریفها بهترین هستند.
استال
استال یک نوع پلاستیک است که خود به دو گونه تقسیم می شود. پیکهای ساخته شده توسط استیو کلایتون از این نوع هستند. از ویژگی این نوع پیکها می توان به سطح صاف و مات آن و همچنین پایداری و عمر زیاد آن اشاره کرد.
اولتم
پیکهای ساخته شده از این جنس سختترین و زمختترین نوع پیکهای پلاستیکی هستندو قابلیت ایجاد اصوات صاف را دارند و بیشتر مورد استفاده نوازندگان ماندولین قرار می گیرند. این نوع پیکها هم توسط شرکت استیو کلایتون ساخته می شوند.
لکسان
این نوع پیکها ظاهری براق و کریستال مانندی همچون شیشه دارند و همچنین بسیار سخت هستند. بهترین مثال برای این نوع پیکها سری استابی ساخته شده توسط شرکت جیم دانلوپ است.
استفاده از هر گونه از مواد یاد شده برای ساخت پیک می تواند ویژگیهای متفاوتی را ایجاد شود چنانکه یک پیک با ضخامت ۰٫۷ تا ۰٫۸ اگر از نایلون سخته شود بسیار انعطاف پذیر خواهد بود و اگر همین پیک را با اولتم بسازیم سخت تر و محکم تر خواهد شد.
فلز
پیکهای ساخته شده از استیل صدایی شفاف تر از صدای تولید شده توسط پیکهای پلاستیکی دارند. البته این نوع پیکها خیلی راحت سیمها را فرسایش می دهند و همچنین می توانند به بدنه گیتار آسیب برسانند بویژه به گیتارهای آکوستیک که بدنه چوبی دارند. برایان می و بیلی گیبنز از این دست پیکها استفاده می کنند. بعضی پیکهای فلزی بسیار گرانبها هستند و در میان کلکسیونرها از جایگاه ویژه ای بر خوردارند، پیکهای ساخته شده توسط ضرابخانه سلطنتی انگلستان از این نوع هستند.
منبع ویکیپدیا
مقداد علی بخشی هستم. موسیقی دان، برنامه نویس، متخصص هوش مصنوعی، علم داده، متخصص بلاکچین و توسعه دهنده ربات های هوشمند.
دانش آموخته مقطع ارشد و دکتری دانشکده فنی دانشگاه تهران هستم. با سابقه تدریس درس برنامه نویسی در دانشگاه (پردیس بین الملل کیش دانشگاه تهران)