آرنولد شوئنبرگ (1874-1951)
آرنولد شونبرگ (Arnold Schoenberg) آهنگساز اتریشی (بعدها آمریکایی)، دارای سبک اکسپرسیونیست شعر و هنر آلمان و سرپرست دومین مدرسه موسیقی وین است. دست آوردهای شونبرگ بیشتر در زمینه هارمونی بوده، اندیشه وی دست کم در سه نسل آهنگسازان بعد از خود، چه در آمریکا و چه در اروپا به طور وسیعی ریشه دوانده است. در زمان حزب نازی در اتریش، موسیقی اش در کنار موسیقی جاز به عنوان “هنر فاسد” شناخته شد! شونبرگ به سرعت در همان ابتدای حرفه خود، موج متضاد در عین حال موفقی را با سبک رومانتیک آلمانی برامس و واگنر به وجود آورد.
نام وی به عنوان اولین بنیانگذار “عدم تونالیته” یا “آتونالیته” (atonality) در هنر موسیقی قرن بیستم به طور بحث برانگیزی ثبت شد. در سالهای ۱۹۲۰ شوئنبرگ “تکنیک ۱۲ پرده” (twelve-tone technique) را پیشرفت بخشید.
وی همچنین “توسعه واریاسون” (developing variation) را مطرح نمود و اولین آهنگسازی بود که موتیفها را بدون متوسل شدن به مرکزیت ملودیک، پیشرفت بخشید.
شونبرگ نقاش، نظریه پرداز موسیقی و استاد آهنگسازی نیز بود. از جمله هنرجویانش، آلبان برگ (Alban Berg)، آنتون وبرن (Anton Webern)، هانس ایزلر (Hanns Eisler) و بعدها جان کیج (John Cage)، لو هریسون (Lou Harrison)، ایرل کیم (Earl Kim) و بسیاری دیگر از موسیقیدانان برجسته بودند.
بسیاری از تمرینهای شونبرگ شامل رسمی سازی روش آهنگسازی و رسم وی، مبنی بر دعوت حضار برای اندیشیدن از راه تجزیه، در موسیقی آوانگارد قرن بیستم منعکس شده است.
دید مجادله آمیزش نسبت به تاریخ موسیقی و زیبایی شناسی، برای بسیاری از موسیقی شناسان و منتقدین بزرگ قرن بیستم، دارای اهمیت می باشد همچون، تئودور آدورنو (Theodor Adorno)، چارلز روزن (Charles Rosen) و کارل دالهئوس (Carl Dahlhaus). آرشیو آثار و نوشته های شونبرگ در مرکز آرنولد شونبرگ در وین نگهداری می شوند.
آرنولد شونبرگ در منطقه یهودی نشین شهر وین به دنیا آمد. مادرش با اصلیتی از پراگ-چک، مدرس پیانو و پدرش از برتیسلاوا-اسلواکی، دکان دار بود. شونبرگ بیشتر موسیقی را به طور خودآموز، آموخت و تنها در کلاسهای کنترپوان الکساندر فُن زملینسکی (Alexander von Zemlinsky) شرکت کرد. در سنین بیست، اپراهای کوچک می ساخت و روی سکستت زهی (string sextet) مشهورش “شب دگرگون شده” در سال ۱۸۹۹ کار می کرد.
شب دگرگون اثر آرنولد شوئنبرگ برای شش ساز زهی (اپوس ۴)
بعدها نسخه ای از آنرا برای ارکستر ساخت که به یکی از مشهورترین آثار وی بدل شد. زمانی که ریچارد اشترائوس “Gurre-Lieder” و گوستاو مالر چندی از آثار اولیه شونبرگ را شنیدند، هر دو اهمیت فراوان وی را به عنوان آهنگساز بیان نمودند.
استرائوس بعد از سال ۱۹۰۹ بیشتر آثارش غالب محافظه کارانه به خود گرفتند و دیگر شونبرگ را تائید نمی نمود، اما مالر به حمایت شونبرگ ادامه داد حتی در زمانی که سبک شونبرگ به نقطه ای رسید که مالر نمی توانست آن را درک کند و نگران بود پس از مرگش چه کسی این آهنگساز درخشان را حامی خواهد بود.
منبع : گفتگوی هارمونیک
مقداد علی بخشی هستم. موسیقی دان، برنامه نویس، متخصص هوش مصنوعی، علم داده، متخصص بلاکچین و توسعه دهنده ربات های هوشمند.
دانش آموخته مقطع ارشد و دکتری دانشکده فنی دانشگاه تهران هستم. با سابقه تدریس درس برنامه نویسی در دانشگاه (پردیس بین الملل کیش دانشگاه تهران)