مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت این ساز : – انوع چوب : گردو(برای ساخت کاسه) ، چوب توت وتوت سیاه (برای ساخت کاسه و دسته )،چوب افرا، سنجد وشمشاد (برای ساخت سیم گیر، خرک، زه ، اشک و تزئینات دیگر ( – استخوان برای نصب روی دسته در صورت ساخت ساز هایی تزئینی تر و خاص – چسب یا سریشم – شاخ قوچ برای ساخت خرک ، سیمگیر ، شیطانک – پرده یا دستان – سیم (در جنس ها و ضخامت های مختلف ومورد نیاز) – لوازم رنگ آمیزی ساز : الکل صنعتی نود درجه ، لاک طلایی – پارافین
شیوه کوک این ساز: امروزهمینای صداهای موسیقی در سازها نت دوی دیاپازن است که سازهای شاخص موسیقی ایرانی نیز از آن تبعیت نموده‌اند.مثلاً اکثر نوازندگان تار، دست باز یا مطابق دو سیم اول که سیم‌های اصلی تارند را برابر با نت یاد شده میگیرند.همین امر باعث شده‌است که صدای سازهای ایرانی بدلیل مبالغه در زیرشدن از اعتدال خارج گشته و صداها اکثراً یز و خشک و بدون طنین شده و از حالت اصلی خود خارج گشته‌است.در گذشته مبنای صداهای موسیقی نت لا بوده‌است چه درموسیقی ایرانی و چه در موسقی جهانی.این امر تا کنون در تنبور مراعات گردیده یعنی دست باز…
دسته: دسته معمولاً از چوب گردو ساخته می‌شود و گاهی از چوب چنار موج و چوب زردآلو نیز استفاده می‌شود طول دسته با سرپنجه از ۴۳ الی ۷/۵۴ سانتی می‌باشد و بدون سرپنجه ۳۵ الی ۵/۴۱ پس سرپنجه ۱۲ الی ۷/۱۳ طول دارد. عرض دسته ۲ الی ۳ سانتی‌متر می‌باشد که به سمت کاسه به …
کاسه: به شکل گلابی می‌باشد و معمولاً از چوب توت ساخته می‌شود و ضخامت آن تقریباً ۴ میلی‌متر می‌باشد که اگر این ضخامت بیشتر شود صدا زیر ته (تنبور زیر خوان می‌شود) و اگر ضخامت آن کمتر شود صدا بم تر (تنبور بم خوان می‌شود) عمق کاسه در تنبورهای مختلف از ۱۳ الی ۱۷ سانتی‌متر …
این ساز از خانواده سازهای زهی زخمه‌ای است و کاسه طنینی نیمه گلابی دارد. حجم کاسة این ساز در مقایسه با دوتارهای خراسان کمتر است و کاسة آن در قدیم یکپارچه بوده است. امروزه در منطقه گوران بیشتر این سازها هنوز کاسة یکپارچه دارند و در صحنه اغلب سازها دارای کاسه ترکه‌ای هستند. ساز ترکه‌ای را تنبور چمنی نیز می‌گویند. عمق کاسه از قدیم به امروز بیشتر شده است و در قدیم عمق ساز تنبور کمتر بوده است. قدیمی‌ترین نمونة کاسه ترکه‌ای، تنبورهای ساخت خداوردی در منطقه صحنه و مربودا به ۷۰ تا ۸۰ سال پیش است. بعضی از سازهای خداوردی هنوز موجود…
۱٫گوران: این منطقه قدیمی ترین مرکز رواج مقامهای این ساز محسوب می‌شود و شامل شهرهای گهواره و کرند و قسمتی از سرپل ذهاب می‌باشد. این منطقه منبع اصلی سنت‌های موسیقایی یارسان می‌باشد و قدیمی ترین رسوم موسیقایی یارسان را بیان می‌کند. مقامهای این ساز در این منطقه به علت شرایط جغرافیایی خاص منطقه و عجین شدن مقامات با اعتقادات آنها و اینکه متون مقدس قدیمی یارسان به همان زبان امروزی آنهاست، با لهجه‌های قدیمی تر، به صورت بکر و دست نخورده به جای مانده است. ۲٫کرمانشاه و صحنه و قسمتی از لرستان: این مناطق که شامل شهرستان کرمانشاه و صحنه و کنگاور…
موسیقی این ساز دارای حالات و جنبه‌های متفاوتی است و برای هر جنبه و حالت مقام خاصی وجود دارد. بر این اساس، می‌توان آنها را به صورت زیر نیز دسته‌بندی کرد: مقام‌هایی که جنبه دعا و مناجات و عبادت دارند، مثل اکثر مقامهای کلام از جمله شیخ امیری، پیشروی، ایمانم یار مقام‌هایی که جنبه حماسی دارند، مانند ته رز روسم مقامهای اسطوره‌ای، مانند سه رته رز و ساروخانی مقامهای عاشقانه، مانند قه تار، مجنونی و باریه مقام‌هایی که عرفانی اند و جنبه سرور و مستی دارند، مانند اکثر مقامهای کلام، از جمله حقن حقن، هانا فریارس، یار دیدکانی مقام‌هایی که در …
مقامهای حقانی (کلام ، یاری) : اساسی ترین بخش موسیقی تنبور ، موسوم است به سرودهای دینی اهل حق یا مقامهای حقانی که نزد پارسان به کلام مشهورند. این مقام ها تنها با تنبور و آواز اجرا می شوند. هر کلام متن معینی دارد و این متون از گفته ها و سروده های بزرگان پارسان …
مقامات مجازی این مقام‌ها به طور عمده از مقامهای سرنا هستند که توسط دوزله و نرم نای و تنبک و شمشال و کمانچه (یا موکش) و به طور کلی توسط سازهایی که در مناطق مختلف کردستان رواج دارد، نواخته می‌شوند. نوازندگان قدیمی که مهارت بیشتری داشته و این مقامات را توسط تنبور می‌نواخته‌اند، آنها را …
مقامهای مجلسی، اسطوره‌ای و باستانی یا هوره مقامات مجلسی شاخه‌ای دیگر از مقامات تنبورند که قدمت آنها به درستی برای ما معلوم نیست، اما بر پایه نقل قول‌های شفاهی از قدما، هزاره‌ها از عمر این مقامات می‌گذرد. این مقامات معمولاً با وزن آزادند، اما گاهی در ابتدا یا در انتها یا در وسط بعضی از …