نوشتن ملوديي که ميشناسيم

هر نوازنده اي بخصوص در Jazz علاقمند که هر چيزي رو که ميشنوه بتونه با سازش بزنه. شايد باورتون نشه که تنها روشي رو که بزرگاي موسيقي بيان ميکنند چيز خارق العاده اي نيست که من و شما ندونيم. ميدونيد اون چيه داشتن نظم و بقول خارجيها discipline در تمرينه که اينطوري شروع ميشه. خب حتما” يه ملودي يا آهنگي هست که به اون علاقه داريد و توانايي اونو داريد که با دهان زمزمش کنيد يا تو ذهنتون اونو بخونيد. اينکه آيا دقيقا” آنچه شما ميخونيد همون هست که از راديو يا CD گوش ميدي يه بحث ديگه است در ارتباط با تمرين گوش که بعدا” راجع به اون صحبت ميکنيم. ولي فرض ميکنيم داربد بصورت درست و بدون غلط يک ملودي رو ميخونيد حالا يا ملودي خودتونه يا مال يکي ديگه.

هرگز نبايد سعي کرد که کل قطعه رو يک دفعه در آورد يا بقولي transcribe کرد. ملودي از جملات کوچک يا motif و بسيار شبيه بهم تشکيل شده. سعي کنيد بتونيد motif ها رو تشخيص بديد و درشون بياريد. جمله عين زبان فارسي خودمونه جايي که يه نقطه اي, کامايي و … ديده ميشه. چطوري بگم ملودي به يک نت بزرگ يا به يک سکوتي ميرسه که اين حالت رو ميرسونه که قراره يک اتفاق ديگه بيفته. خيلي نميخوام موضوع رو فني کنم چون مثل فارسي که جمله هم انواع مختلف داره بعضي ها ناقص هستند مثلا” مفعول ندارند و … تو موسيقي هم همينه.

به شکل زير نگاه کنيد. البته اين حالت خاصي هستش که بشه گفت موتيف کدومه ولي مهم نيست. دو تا چنگ اول (e,g) نت هاي pickup هستند که بود و نبودشون خيلي به ملودي صدمه نمي زنه شايد مثل قيد تو دستور زبان خودمون باشه. معمولا” در Jazz براي رسيدن به نت هاي مهم از اين نتها استفاده ميشه. الان ميزان هاي دوم و سوم يک موتيف هستند. البته باز بايد دو تا نت ضرب چهارم ميزان سوم رو نيز فراموش کنيد چون اونها pickup براي نت c در ميزان چهارم هستند. اگه دقت کنيد شباهت ميزان هاي چهارم و پنجم رو با دوم و سوم در ريتم خواهيد ديد. حتي ريتم ميزان ششم هم با ميزان هاي دوم و چهارم يکي هستش.

اصلا” قاعدش همينه که آهنگ ساز يک موتيف رو ميگيره بعد اونو تکرار ميکنه و البته در موارد زيادي هم اونو بسط ميده و موتيف هاي جديد ميسازه. ميدونيد ذهن ما دوست نداره که دائم چيزهاي جديد بشنوه اون تکرار رو دوست داره. اين چيزي که آهنگ ساز بايد اونو رعايت کنه اگه نه مردم هيچ چي از موسيقي نميفهمند و اصلا” موسيقي جذابيت خودشو از دست ميده.

معمولا” motif ها ريتم هاي يکسان و يا حداقل شبيه به همي دارند. اينه که اگر ريتم motif رو پيدا کنيد ساده تر ميتونيد ملودي رو بنويسيد. بگذريم وقتي تونستيد يک جمله کوچک از اون چيزي رو که زمزمه ميکنيد با سازتون بزنيد بايد سعي کنيد که اونرو بنويسيد. اغلب قطعات داراي ريتم مشخص هستند و اونهايي هم که اينطور نيستند با سرضربهاشون ميشه فهميد که اول ميزان کجاست.

حالا بايد ابتداي ملودي رو پيدا کنيد که کجاي ميزان هست. موسيقي Jazz رد خور نداره که در ۹۰ درصد مواقع ملودي هاش off beat هست اين ميتونه کمکتون کنه. خب ديگه کاري نداره شروع کنيد به نوشتن نت هايي که روي سازمي زنيد. ممکنه تو تشخيص ارزش زماني نت ها اشتباه کنيد. اما تقش زود در مياد و معلوم ميشه چون يه هو ميريد تو يه ميزان ديگه در صورتي که وقتي قطعه رو گوش ميديد اينطوري نيست. ممکنه اولش سخت باشه ولي من فکر ميکنم حتي اگه بي تجربه هم باشيد ظرف نيم ساعت ميتونيد اقلا” چهار , پنج ميزان رو بنويسيد. اگر هر روز نيم ساعت وقت براي اينکار بگذاريد مطمئن باشيد ظرف مدت يک ماه خواهيد توانست قطعات رو بسادگي بنويسيد و اجرا کنيد. نکته مهم داشتن همت زياد براي تمرين کردن هستش. که نداريم و اغلب ميخواهيم يه شبه همه چيزها رو ياد بگيريم!

 

منبع : گفتگوی هارمونیک