چکیده
مقایسه‌ی روش‌های آموزش ساز عود در موسیقی ترکی، هم مبنای آوازی دارد و هم مبنای سازی. اما ویژگی‌های مبنای سازی دارای معانی متفاوتی است. در این خصوص، عود که از سازهای موسیقی سنتی ترکیه است، نقش مهمی در اجرای موسیقی دارد. تأثیر متقابلی که نوازندگی ساز عود در موسیقی ترکیه و انواع دیگر موسیقی‌ها در طی قرن‌ها بر یکدیگر نهاده‌اند، اهمیت بسیاری دارد.
افرادی که تمایل داشته‌اند ساز عود را با دخالت دادن مؤلفه‌های فرهنگی و جغرافیایی گوناگون بنوازند، روش‌شناسی‌های جدیدی را پدید آورده‌اند. قابلیت‌های موسیقایی از جمله پرورش حس شنوایی و فنون انگشت‌گذاری، نقش اصلی را در اجرای این ساز ایفا می‌کنند. به علاوه، معلم موسیقی با روش‌های آموزشی‌ای که به کار می‌گیرد، تأثیر بسیاری بر یادگیری ساز عود دارد.
امروزه، شیوه‌‌های عودنوازی در مؤسساتی همچون کنسرواتوارها و آموزشگاه‌های موسیقی آموزش داده می‌شود.
خواجه علی صلاحی بیگ عودنواز، نخستین متد آموزشی ساز عود را در سال ۱۹۱۰ همزمان با پایان دوره‌ی امپراتوری عثمانی تألیف کرد. پس از آن، سنت متدنویسی گسترش یافت و این سنت را افرادی مانند شریف محی‌الدین تارگان، قدری شنچالار، جینوچِن تانریکرور، موتلو تورون، اونور آکدوغو و گلچین یحیی کاچار حفظ کردند. در تمامی این متد‌ها، ترجیحات نویسنده، قابلیت‌های موسیقایی، دانش و ویژگی‌ها/ انتخاب‌های اجرایی را مشاهده می‌توان کرد. در این مقاله، میزان سودمندی روش‌های آموزشی فعلی و اینکه روش‌های اشاره شده چگونه می‌توانند توانایی‌های اجرایی هنرجویان را ارتقا دهند، بررسی تطبیقی خواهد شد.
۱ مقدمه
هنر موسیقی همواره در کانون حیات فکری و دیگر ابعاد این جهانیِ زندگی بشر حضور داشته‌است. این هنر در جهان اسلام نقش مهمی دارد؛ از اذانِ بدو تولد گرفته تا اذانی که هنگام مرگ مسلمانان خوانده می‌شود. در ابتدا آدمی از صدای خود برای اجرای موسیقی استفاده کرد. موسیقی‌شناسان صدای انسان را همچون کامل‌ترین ساز موسیقی پذیرفته‌اند. بعدها بشر سازهای موسیقی را ابداع کرد.
در این میان موسیقی ترکی در مقایسه با انواع دیگر موسیقی در دنیا، به سبب تأثیرات ناشی از فواصل صوتی آن و همچنین سنن و جغرافیایی که در آن پدیدار شده‌است، جایگاه متمایزی دارد.
موسیقی ترکی به سبب ریتم و سازهای آن در میان موسیقی ملل مشرق زمین، بیشترین میزان توجه را به خود جلب کرده‌است. بنابراین، اهمیت اجرای ساز و آواز در موسیقی ترکی انکارناپذیر است. این موضوع اهمیت آموزش در موسیقی ترکی را نیز نشان می‌دهد.
از آغاز تاریخ ترکیه‌ی امروزی، در موسیقی ترکی از روش‌های آموزشی جدید به همراه آموزش سنتی موسیقی ترکی (مشق کردن) استفاده شده‌است. روش سنتی در آموزش ساز و آواز، فقط شامل گوش دادن و تکرار کردن است، درحالی‌که روش‌های جدید شامل گوش‌دادن، تکرار، مقایسه، تجزیه و تحلیل و موارد دیگری است. در بخش‌های دیگر این نوشته، روش‌های آموزش ساز عود بررسی و مقایسه خواهد شد.
منبع : گفتگوی هارمونیک
مقداد علی بخشی هستم. موسیقی دان، برنامه نویس، متخصص هوش مصنوعی، علم داده، متخصص بلاکچین و توسعه دهنده ربات های هوشمند.
دانش آموخته مقطع ارشد و دکتری دانشکده فنی دانشگاه تهران هستم. با سابقه تدریس درس برنامه نویسی در دانشگاه (پردیس بین الملل کیش دانشگاه تهران)