خیلی ها میگن که گیتار تغییر یافته ساز عود هستش. چه این حرف درست باشه چه غلط، تو ساختار این دو ساز شباهت های زیادی هست. اگه بخواید یه عود یا گیتار خوب سفارش بدید، احتمالا تو دو راهی صنوبر-سدر برای صفحه گیر میکنید. یا مثل شربل روحانا صنوبر رو انتخاب میکنید یا مثل نصیر شمه سدر رو. من خودم به تازگی تونستم از این دو راهی رد شم و انتخاب کنم، یه مقاله ای بود تو سایت گیتار برای همه که خیلی بهم کمک کرد و به نظرم خوندنش خالی از لطف نیست:
گیتار و چوب آن
در گیتارهای کلاسیک مرغوب ، بطور سنتی از رز وود برای پشت و پهلو ، صنوبر برای صفحه صدا ، ماهون برای دسته و آبنوس برای صفحه انگشت گذاری استفاده می شود.هرچند که این آغاز یک داستان پیچیده است . چنین چوب هایی در انواع مختلفی از نوع و کیفیت وجود دارند و از طرفی عملکرد صوتی آنها به طریقه بریدن ، خشک کردن و سن آنها بستگی دارد.
چوب برای صفحه صدا
همانطور که آنتونیو تورس ( ۱۸۹۲ – ۱۸۱۷ ) در حدود یک قرن پیش ثابت کرد ، صفحه رویی در گیتار بیشترین تاثیر را در صدا دارد. در میان چندین انتخاب برای صفحه صدا صنوبر بیشترین مورد استفاده را دارد که خود در چند نوع است که در ساخت گیتار بکار می رود.
اولین انتخاب برای گیتارهای درجه یک صنوبر آلپاین می باشد که بطور معمول صنوبر آلمانی خوانده می شود. این صنوبر اروپایی که از جنگل های سوئیس ، آلمان و مزارع یوگسلاوی می آید ، در سالهای اخیر به سختی یافت می شود
صنوبر انگلمن از امریکای شمالی دارای کیفیتی پایین تر از نمونه اروپایی آن است اما به وسعت در ساخت گیتارهای با سیم استیل مورد استفاده قرار می گیرد زیرا ساختار متفاوت فیبر آن به تعدیل هارمونی خشن این سازها که توسط سیم های استیل ایجاد می شود کمک می کند. نمونه دیگر ، صنوبر هوکایدو است که توسط سازندگان ژاپنی در گیتارهایشان به کار می رود.
در دهه ۶۰ صنوبر آلمانی با کیفیت بالا بسیار گران و کمیاب شد خوزه رامیرز سوم ( ۱۹۹۵ – ۱۹۲۲ ) شروع به تحقیق برروی سدر قرمز غربی کرد که بطور معمول سدر کانادایی خوانده می شود.
رگه های مستقیم و نزدیک بهم ، ثبات فرم حتی در قبال تغییر رطوبت و دما و پاسخ دهی زیاد ، آن را جایگزین مناسبی برای صنوبر ساخت. بدنبال رامیرز بسیاری از سازندگان مشهور همچون ایگناسیو فلتا ( ۱۹۷۷ – ۱۸۹۷ ) و دانیل فریدریچ ( متولد ۱۹۳۲ ) شروع به ساخت گیتار با چوب سدر کردند.
هرچند برخی از سازندگان توانستند نتایج خوبی بدست آورند دیگران نتوانستند چوب سدر را بکار برند. انتخاب بین صنوبر و سدر ( در صورت یکسان بودن دیگر عناصر ) به سلیقه شخصی بستگی دارد مانند تفاوت بین بستنی وانیلی و شکلاتی.
گیتار با چوب سدر به فرکانس های پایین و تحریک کم بهتر پاسخ می دهد و معمولا شیرین تر و مهربان تر است هرچند که سازندگان می توانند از سدر برای تولید صدای درخشان و صاف نیز استفاده کنند. در کل گیتارهایی با چوب سدر دارای صدای تیره تر و کم جهت تر اما فراگیرتر از صنوبر می باشند. صدای صنوبری با سن مناسب آشکارا بی همتا است ، وضوح ، صراحت و جهت دار بودن صدا به مانند یک پیکان از ویژگی های آن است.
از نکاتی که در رابطه با چوب سدر می توان گفت آن است که ناهمانند با صنوبر ، صدای آنها با مرور زمان و افزایش سن تغییر نمی کند به عبارت دیگر از همان ابتدا قدرت پاسخ دهی خود را دارند و نیازی نیست تا چند سال نواخته شوند تا صدایی چون یک صنوبر مسن را بیابند.
نکته ای که در رابطه با گیتار با چوب صنوبر وجود دارد آن است که صنوبر نسبت به تغییرات رطوبتی حساس تر از سدر هستند و عملکرد آنها به سن چوب و طریقه خشک کردن آن وابسته است.
منبع : oudamir.com
مقداد علی بخشی هستم. موسیقی دان، برنامه نویس، متخصص هوش مصنوعی، علم داده، متخصص بلاکچین و توسعه دهنده ربات های هوشمند.
دانش آموخته مقطع ارشد و دکتری دانشکده فنی دانشگاه تهران هستم. با سابقه تدریس درس برنامه نویسی در دانشگاه (پردیس بین الملل کیش دانشگاه تهران)