ساز فلوت از خانواده سازهای بادی چوبی است، این ساز در ابتدا از جنس چوب ساخته
می شده است، که گاهی اوقات برای اجرای یکسری از گام ها یا فیگورهای موسیقی و یا قطعاتی از آهنگ سازها، دچار محدودیتهائی می شده است.
این ساز بعدا فلزی شد که توسط بوهم بصورت فعلی تکامل یافت و پیشرفت کرد و مورد تائید اهالی موسیقی قرار گرفت.
این ساز حدود سه اکتاو محدوده صوتی دارد و با کلید سل، نت نویسی می شود و جزء سازهای ثابت ارکستر سمفونیک است، همچنین دارای صدائی شیرین و نقره فام است.
ساختمان ساز
- شامل سه قسمت است :
- سرساز ، محل دمیدن (Lipe) در ساز در این قسمت قرار دارد.
- بدنه یا قسمت میانی که کلیدهای ساز یا تامپون ها بر روی آن قرار دارد.
- قسمت انتهائی یا الحاقی
۱ـ سر ساز – Head
انتهای بالایی فلوت بسته و کم و بیش شباهت به مخروط دارد.سوراخ دهانی در سطح جانبی لوله تعبیه شده و نوازنده برای به صدا در اوردن ان لب ها را نزدیک سوراخ برده و در ان می دمد.در این حالت لب پایینی نوازنده به سوراخ و بریدگی مورب ان چسبیده و نوازنده لب بالایی را به گونه ای حالت می دهد که هوای دم به راحتی به درون سوراخ هدایت شود.
۲_ بدنه – body
بدنه فلوت استوانه ای شکل است.انتهای بالایی ان نزدیک قسمت دهانی قرار دارد.سوراخ ها و کلید های فلوت روی این قسمت واقع شده اند که نوازنده با باز و بسته کردن ان ها اصوات مورد نظر را تولید می کند.
۳ـ قسمت الحاقی – FOOT JOINT
برای حصول دو نیم پرده پایینی دو و دو دیز این قسمت را به انتهای لوله صوتی بدنه وصل می کنند.
سیستم انگشت گذاری در تمام اکتاو تا حد زیادی به هم شباهت دارد و برای اصوات اکتاوهای فوقانی فقط نیاز به افزایش قدرت دمندگی در ساز است(افزایش فشار هوای دهان نوازنده در سوراخ دهانی فلوت).در این حالت اصوات هارمونیک (فرعی) به جای اصوات اصلی عمل می کنند
اگر چه فلوت های مدرن از فلز ساخته می شوند ولی در تقسیم بندی ساز های موسیقی جزو گروه سازهای بادی چوبی محسوب می گردد.
رنگ و طنین صدای فلوت در بخش های مختلف صوتی به نحو قابل ملاحظه ای تفاوت پیدا می کند.صدای ان در پایین ترین اکتاو گرفته و مخملی است و با دیگر ساز ها نیز می توان شبیه همین گونه اصوات را تولید کرد.صدای فلوت در اکتاو میانی نرم و زلال وتا حدی شبیه صدای پسران اواز خوان می باشد،صدای این ساز در اکتاو فوقانی درخشان و نافذ و در اجرای دو نیم پرده فوقانی بسیار مشکل است.
اجرای پاساژ ها و غلت تریل با فلوت بسیار ساده و موثر است.به هنگام اجرای پاساژ هایی که مهارت و چابکی بسیار نیاز دارند استفاده از زبان برای اجرای نت های نت های استکاتوt-k و t-k-tسریع تا حد دو و سه برابر افزایش پیدا می کند.با این شیوه نوازنده می تواند با ادای شمرده را زنجیروار و پی در پی با سادگی و سرعت زیادی اجرا کند.
رپراتور فلوت شامل قطعات سونات و سلو از اثار اهنگسازان مشهوری از قبیل باخ،هندل،هایدن،موتسارت و شوبرت و تعدادی از اهنگسازان مدرن،همچنین تعدادی از قطعات موسیقی مجلسی برای فلوت همراه با ساز های دیگر می باشد.فلوت به عنوان ساز تکنواز خیلی خوش صدا،ملیح و مناسب برای اجرا در فضا های کوچک و متوسط است.در ارکستر گهگاهی اجرای پاساژ هایی به صورت تکنوازی به این ساز اختصاص داده می شود.
فلوت در اندازه های متفاوت ساخته می شود.نوع کوچک ان را پیکولو میگویند که صدای ان یک اکتاو بالاتر از صدای فلوت بزرگ و صدا دهی ان عملا به اندازه یک اکتاو زیر تراز نتی است که برای ان نوشته می شود.وسعت صدای پیکولو رادر نت نویسی همانند فلوت در نظر می گیرند.با این تفاوت که دستیابی به دو نیم پرده پایینی برای ان غیر ممکن است.نت های پایینی این ساز ضعیف و بی صدا است ولی نت های بالایی نافذ و تیز می باشد.از انجا که تکنیک نواختن پیکولو و فلوت یکسان است معمولا نوازنده دوم و سوم فلوت در یک ارکستر بزرگ هر دو ساز را می نوازد.
منبع : مرکز آموزش موسیقی سدا
مقداد علی بخشی هستم. موسیقی دان، برنامه نویس، متخصص هوش مصنوعی، علم داده، متخصص بلاکچین و توسعه دهنده ربات های هوشمند.
دانش آموخته مقطع ارشد و دکتری دانشکده فنی دانشگاه تهران هستم. با سابقه تدریس درس برنامه نویسی در دانشگاه (پردیس بین الملل کیش دانشگاه تهران)