- سازدهنی یا هارمونیکاسازدهنی کرماتیک، سازیست همانند دیگر سازهای کلاسیک با قابلیتهای متنوع و خاص، در حدود 100 سال از پیدایش این ساز می گذرد و رفته رفته این ساز جای خود را در بین علاقمندان باز نموده است.
با توجه به ساختمان این سازدهنی، می توان از آن برای اجرای ملودی های پاپ، کلاسیک، جاز و به ندرت در سبک بلوز و سبکهای سنتی می توان اجرا نمود.
با توجه به میزان مهرات نوازنده نسبت به سبک ها و نوازندگی سازدهنی ، این ساز توانائی اجرای اغلب سبکهای موسیقی را داشته و ساختمان این ساز قابلیت اجرای تمام گام های کروماتیک و دیاتونیک را به شما می دهد.
سازدهنی (Harmonica) در اصل جزو سازهای بادی است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار می‌گیرد.
تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است که تنها یک سرآن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند.
به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبورجریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.
از سایر سازهای این خانواده می‌توان ملودیکا (Melodica)، کنسرتینا (Concertina) و آکاردئون (Accordion) را نام برد.
شاید برخی مواقع متوجه شباهت موجود بین صدای سازدهنی و آکاردئون شده باشید. این شباهت در جنس صدا، در واقع به خاطر شباهت در ساختمان این سازها و نحوه تولید صوت در آنها است.
تاریخچه
گر چه چینی‌های باستان نوعی سازدهنی با زبانه‌های چوبی داشته‌اند و موتسارت قطعهای برای سازدهنی شیشهای (یک ساز کاملاً متفاوت متشکّل از یک سِری قطعه شیشه‌های کوک شده) نوشت، سازدهنی دیاتونیکی (Diatonic) که ما هم‌اکنون میشناسیم، در اوائل قرن نوزدهم، در آلمانساخته شده‌است. این ساز به‌وسیلهٔ موج مهاجرین ترک‌کنندهٔ آلمان، به ایالات متّحده و بریتانیای کبیر برده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته می‌شده‌است.
سازدهنی کروماتیک (Chromatic)، در سال ۱۹۱۸ اختراع شد و از آنجایی که شامل هر دوازده نیم‌پردهٔ گام کروماتیک می‌باشد، به شما اجازه می‌دهد که آهنگ کاملتری را بنوازید؛ مانند قطعه‌های جاز و کلاسیک؛ و همچنین برای نوازندگی تا حدود زیادی کاملتر است.
طبقه بندی کلی
سازدهنی را به روش‌های مختلفی طبقه بندی می‌کنند اما اگر از سازدهنی‌های بیس (Bass) و کورد (Chord) صرف نظر کنیم، سازدهنی‌هایی را که بیشتر برای نواختن سولو (Solo) استفاده می‌شوند می‌توان در یک طبقه بندی بسیار کلی به ۲ گروه اصلی تقسیم کرد:
سازدهنی‌های دو زبانه‌ای Doble Reed(ed) Harmonicas
سازدهنی‌های تک زبانه‌ای Single Reed(ed) Harmonicasانواع مختلف سازدهنی و کاربردشان
از انواع مختلف سازدهنی بر حسب قابلیتهای مختلف و جنس صدایشان در سبکهای خاصی از موسیقی بیشتر استفاده می‌شود که در اینجا به صورت مختصر و فهرست وار به آنها اشاره می‌کنیم:
- سازدهنی ترمولو و اکتاو : سبکهای Folk و Pop
- سازدهنی دیاتونیک : سبکهای Blues ، Country ، Rock ، Irish ، Folk و Pop
- سازدهنی کروماتیک : سبکهای Classical ، Jazz ، Irish و Pop
- سازدهنی بیس و کورد : سبکهای Classical و Pop البته بیشتر به صورت گروه نوازینحوه قرارگرفتن نت ها بر روی سازدهنی کروماتیک
مقداد علی بخشی هستم. موسیقی دان، برنامه نویس، متخصص هوش مصنوعی، علم داده، متخصص بلاکچین و توسعه دهنده ربات های هوشمند.
دانش آموخته مقطع ارشد و دکتری دانشکده فنی دانشگاه تهران هستم. با سابقه تدریس درس برنامه نویسی در دانشگاه (پردیس بین الملل کیش دانشگاه تهران)